Θετική σκέψη: το ψυχικό εμβόλιο
Σοφία Ανδρεοπούλου, MSc
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος
Πολύς λόγος και πολλές συγκρούσεις γίνονται τον τελευταίο καιρό για το περίφημο εμβόλιο κατά του κορωναϊού. Ωστόσο, αυτό που χρειαζόμαστε όλοι επειγόντως είναι ένα άλλο εμβόλιο, ένα ψυχικό εμβόλιο που θα μας προστατεύσει από τις ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας, από το άγχος, την κατάθλιψη, τον παραλογισμό, τις κακές σχέσεις και τη βία. Αν δεν προσέξουμε όλοι μας, θα δημιουργήσουμε τώρα προβλήματα που θα μας ακολουθούν ακόμα και όταν η πανδημία θα περάσει.
Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα επειγόντως είναι λίγη θετική σκέψη. Η θετική σκέψη θα μας βοηθήσει να έχουμε λιγότερο άγχος και επομένως καλύτερο ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι θα μειωθούν οι πιθανότητες να κολλήσουμε και αν κολλήσουμε θα νοσήσουμε ελαφρύτερα. Ταυτόχρονα, θα μας βοηθήσει να σκεφτόμαστε πιο καθαρά, να νιώθουμε πιο καλά, να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις, και να βρίσκουμε λύσεις στα προβλήματα μας. Η θετική σκέψη θα μας δώσει τη δύναμη να αντέξουμε τη διαρκή ανασφάλεια και την ανθεκτικότητα για να σταθούμε στα πόδια μας και να προχωρήσουμε τη ζωή μας.
Τι είναι όμως η θετική σκέψη; Η θετική σκέψη είναι η απόφαση να βλέπουμε τον κόσμο θετικά και να λειτουργούμε ενεργητικά. Να βλέπουμε και το αρνητικό και το θετικό αλλά να εστιάζουμε περισσότερο στο θετικό. Να εστιάζουμε περισσότερο σε αυτό που είναι όμορφο, καλό, δημιουργικό παρά σε αυτό που είναι άσχημο και προβληματικό. Να αλλάζουμε αυτό που μπορούμε να αλλάξουμε και να αποδεχόμαστε αυτό που δεν μπορούμε να αλλάξουμε.
Η σκέψη μας έχει τεράστια σημασία για τη ζωή μας. «Είσαι αυτό που σκέφτεσαι» λένε οι νευροψυχολόγοι. Οι σκέψεις μας παράγουν χημικές ουσίες που επηρεάζουν το πώς αισθανόμαστε, αλλά και το πώς αντιδρούμε. Έτσι οι σκέψεις μας διαμορφώνουν την εσωτερική αλλά και την εξωτερική πραγματικότητά μας. Αν λοιπόν, καταλάβουμε ότι ο τρόπος που σκεφτόμαστε μας κάνει κακό, μπορούμε να επιλέξουμε να τον αλλάξουμε. Μπορούμε να ελέγξουμε τη σκέψη μας.
Ο καλύτερος τρόπος για να το καταλάβουμε αυτό είναι τα γυαλιά ηλίου. Αν φοράμε πολύ σκούρα γυαλιά, θα βλέπουμε τον κόσμο σκοτεινό – αν φοράμε πιο ανοιχτόχρωμα γυαλιά, θα τον βλέπουμε πιο φωτεινό. Οι περισσότεροι άνθρωποι φορούν σκούρα γυαλιά και έτσι βλέπουν τα πράγματα «μαύρα»: εστιάζουν περισσότερο ή αποκλειστικά σε ό,τι τους φαίνεται άσχημο, άδικο, δυσλειτουργικό. (Παράδειγμα κατάμαυρων γυαλιών είναι οι διάφορες θεωρίες συνομωσίας).
Ωστόσο, όταν βλέπεις τα πάντα μαύρα, νιώθεις πολύ άσχημα και ταυτόχρονα δεν έχεις το κουράγιο να βελτιώσεις τίποτα – απλώς βουλιάζεις μέσα στη μιζέρια. Αντίθετα, όταν βλέπεις περισσότερο τη θετική πλευρά, έχεις καλύτερη ψυχική και σωματική υγεία, καλύτερη διάθεση, αλλά ταυτόχρονα έχεις και το κουράγιο για να βελτιώσεις τα πράγματα που δεν πάνε καλά.
Ας δούμε τα χαρακτηριστικά του αρνητικού και του θετικού ανθρώπου λοιπόν:
- Ο αρνητικός άνθρωπος βλέπει κυρίως το πρόβλημα – ο θετικός τη λύση.
- Ο αρνητικός άνθρωπος βλέπει περισσότερο αυτό που του λείπει – ο θετικός αυτό που έχει.
- Ο αρνητικός άνθρωπος βλέπει τι μπορεί να πάει στραβά – ο θετικός τι μπορεί να πάει καλά.
- Ο αρνητικός άνθρωπος βλέπει το κομμάτι που δεν λειτουργεί – ο θετικός αυτό που λειτουργεί.
- Ο αρνητικός άνθρωπος βλέπει τι του έχουν κάνει – ο θετικός βλέπει τι μπορεί ο ίδιος να κάνει
Έτσι, τα βασικά στοιχεία της θετικής σκέψης είναι:
- Εστιάζω στο εδώ και τώρα (και όχι στο παρελθόν με νοσταλγία ή στο μέλλον με φόβο).
- Εστιάζω σε αυτό που έχω και που μπορώ (και όχι σε αυτό που δεν έχω και δεν μπορώ).
- Εστιάζω στη δράση (και όχι στη γκρίνια, την κριτική ή τα αρνητικά συναισθήματα).
- Εστιάζω στο θετικό και αξιοποιώ το αρνητικό (για να μάθω και να δυναμώσω).
- Εστιάζω στη χαρά – και την καλλιεργώ.
Τελικά ο θετικός άνθρωπος βιώνει λιγότερο αρνητικά τα άσχημα που του συμβαίνουν, συνέρχεται πιο γρήγορα, και έχει μια δυναμική στάση που τον ωθεί να βρίσκει λύσεις. Καθώς νιώθει λιγότερα αρνητικά συναισθήματα και λιγότερο άγχος, έχει καλύτερη σωματική υγεία. Έχει γενικά καλύτερη διάθεση, μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα, και λειτουργικότερες αντιδράσεις στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Φτιάχνει καλύτερες σχέσεις και είναι πιθανότερο να νιώθει ευτυχισμένος.
